Traballos de conservación preventiva no museo

DESINSECTACIÓN POR ANOXIA

A anoxia é un tratamento que consiste en manter, durante un certo tempo, a peza atacada por xilófagos nunha atmosfera modificada con ausencia de osíxeno.

Ante a presenza dun ataque activo destes insectos nalgunhas das pezas do MDPS decidiuse a aplicación deste tratamento para axudar a súa conservación. Este procedemento foi realizado grazas ao asesoramento da conservadora-restauradora do Museo de Ribadavia, María José Ruíz Vázquez.

Para a súa realización precisamos:

• Material plástico multibarreira, totalmente impermeable ao paso de osíxeno, para facer unha burbulla ou bolsa na que colocar a peza a desinsectar.
• Absorbente de osíxeno, formado por sales de ferro que capturan o osíxeno do aire. Empregarase  a cantidade necesaria dependendo do tamaño da burbulla, canto mais grande sexa, maior necesidade de absorbentes.
• Reguladores de humidade. Durante a reacción química, os absorbentes de osíxeno desprenden humidade que pode danar os obxectos, razón pola que é importante colocar reguladores para o seu control.
• Indicador de nivel de osíxeno. Pódese usar un oxímetro ou, no seu defecto, un indicador visual que cambia de cor cando a porcentaxe de osíxeno baixa a 0,1%.
• Indicador de HR e temperatura para comprobar que a peza non sofre por oscilacións perigosas de algún de estes parámetros.

Unha vez colocados todos os elementos na bolsa e a propia peza, ou pezas, a desinsectar, procédese ao seu selado cunha pinza térmica. A partir de ese momento é moi importante vixiar os niveis de osíxeno ata asegurarse de que se acada a anoxia e do seu mantemento durante todo o tratamento.

O tempo de anoxia calculase segundo a especie de xilófago presente na peza, pero, como termo medio, un mes será suficiente para eliminar tanto as larvas coma os insectos adultos.

ROTACIÓNS DE PEZAS:

As pezas da colección que están na exposición poden deteriorase rapidamente. Para evitar isto, contrólanse habitualmente a intensidade da iluminación, os niveis de humidade relativa e a temperatura. Con todo, e a pesar destes controis exhaustivos, hai pezas que pola súa técnica ou o seu material son especialmente delicadas sendo necesario retiralas temporalmente.

Esta é a razón da posta en marcha no MDPS  dunha programación de rotación de pezas expostas. Deste xeito procédese ao retirado, de forma planificada e cada certo tempo, das obras máis fráxiles, substituíndoas por outras que están en reserva e que encaixan ben no discurso expositivo. Ás veces, pódense usar reproducións.

Que tipo de pezas son máis vulnerables? Sobre todo libros, debuxos, gravados e téxtiles. Nalgúns casos como o téxtil, a rotación é necesaria pola delicadeza do material, como pode ser o  caso da seda. Outro bo exemplo da fraxilidade destas obras son as acuarelas, xa que a técnica empregada na súa aplicación deixa os pigmentos desprotexidos e causa que as cores perdan intensidade.

Para levar a cabo estes traballos é necesaria a colaboración de diversos departamentos do museo. As tarefas desenvoltas son de diversa índole, desde o movemento de elementos pesados e a limpeza dos dispositivos das vitrinas á elaboración de novas cartelas coa información interpretativa.

As tarefas de conservación non se quedan só na rotación de pezas, xa que ao tempo que as facemos, revisamos o estado das vitrinas, dos soporte e dos controis de humidade especiais, como o xel de sílice, cambiándoo se é preciso.

Nas últimas semanas pode que observedes algúns cambios na sede expositiva do MDPS xa que atopámonos en pleno traballo de rotación, retirando das salas as pezas mais vulnerables e colocando outras no seu lugar, como estaba previsto e planificado.

As pezas que se rotaron ata o momento inclúen gravados, téxtiles, libros, debuxos e un clixé de imprenta.