Carta Executoria de Infanzonía de Sangue

Obra bibliográfica de notable interese iconográfico pola folla miniada onde se mostra unha espléndida e orixinal representación de Santiago Matamouros na batalla de Clavixo.

Consta este documento de 25 follas de pergamiño manuscrito en negro con marcos delineados de dobre fileteado e motivos vexetais no seu interior. Ademais, unha folla branca, unha portada con gran orla decorativa en tinta negra coa presentación onde consta, ademais do nome do que o encarga, a Audiencia onde se litiga e obtén e o rei que a confirma. No seu verso, aparece, enmarcada por orla con motivos de grotescos, flores e unha pomba branca, a pintura miniada coa Virxe do Rosario nun altar que presenta na súa fronte un escudo de armas con aguia negra coas ás estendidas; diante deste, dous cabaleiros axeonllados.

Na seguinte páxina, aparece unha pintura miniada en ouro e cores que presenta un marco con armamentos, armaduras e bandeiras coa media lúa e turbantes turcos. No centro o mesmo escudo de armas que aparece no altar da Virxe. No verso desta páxina e nas tres seguintes repítese o mesmo esquema: marco de filigrana de rolos vexetais sobre fondo vermello e azul, na primeira, aguia negra do escudo de armas na cabeza e no pé do marco. No interior, texto manuscrito en tinta negra con algunha banda de cor coa certificación de armas e liñaxe de Jerónimo de Villa da casa de Sanjuan coa sinatura final e selo seco e a continuación, certificación do anterior texto por parte do Secretario do Rei e Escribán Maior de Madrid coa correspondente sinatura e a marca do adhesivo dun orixinal selo seco. No reverso desta última páxina aparece a singular representación do Apóstolo Santiago Matamouros.

Esta representación é a máis salientable. Enmarcada por unha orla de estípites, volutas, mascaróns, xarróns de flores e outros elementos decorativos e dúas cartelas, no copete e no pé, coas imaxes de san Andrés e san Francisco, respectivamente, amósase a escena co Apóstolo. Destaca, en primeiro lugar, a indumentaria do propio Santiago cunha rica armadura e helmo con penacho de plumas. Mesmo o cabalo presenta unha gornición composta de rendas, pasadores, coxín e estribos de gran riqueza. Baixo as patas do cabalo dous soldados turcos, feridos ou mortos entre as súas armas espalladas polo chan. Nun segundo plano, unha paisaxe na que se desenvolve unha batalla.

No ángulo inferior esquerdo aparece a sinatura do gravador Gregorio Félix ("Gregorio Felix F[ecit]"), algo sumamente excepcional neste tipo de documentos legais.

A páxina seguinte está enmarcada de maneira semellante á anterior, pero rematada no copete polo escudo real e máis a data da executoria (1641) e presentando na cartela do pé a cabeza de san Xoán Bautista e a cruz nunha bandexa. O tema principal é o propio san Xoán Bautista, curmán de Santiago, na súa iconografía máis tradicional: nunha paisaxe fluvial na que aparece sentado sobre unha rocha e portando a cruz e a coroa de espiñas; á súa dereita, o Agnus Dei e ao fondo, dúas escenas: o Bautismo de Xesús no río Xordán e un dos seus sermóns anunciando ao Precursor.

Todas estas follas miniadas van separadas por panos de seda unidos á encadernación, actualmente descolorados, se ben no seu día foron, seguramente, vermellos.

Cómpre salientar, así mesmo, que en canto ás súas características xerais esta executoria presenta, en relación ás regras xerais deste tipo de documentos, unhas dimensións maiores e, por outra parte, a súa decoración é moi salientable pola súa calidade e riqueza estilística e cromática xa que a profusión tipolóxica e decorativa comprende figuración humana, mitolóxica, relixiosa, elementos xeométricos e arquitectónicos, fanfarras, heráldica e motivos vexetais, florais e animais dunha grande e diversa variedade. Mesmo a parte documental manuscrita en tinta negra presenta unha grande riqueza caligráfica e decorativa nos seus encadres.